دکتر فرشاد نجفی پور

فوق دکترای روانشناسی ورزشی وعضو سازمان بین المللی روانشناسان ورزشی

روانکاوی اضطراب ورزشکار

روان شناسی ورزشی به منظور رفع اضطراب، اغلب به آموزش آرام تنی، تنفس عمیق، تصور، تصویرسازی، تمرین ذهنی،حرف زدن با خود و هدف گزینی بسنده میکند.

وقتی بازی در حضور تماشاگران انجام می شود خجالت کشیدن و دستپاچه شدن عادی است.خجالت کشیدن یکی از انواع اختلالات خود شیفتگی است وبیشتر در حضور تماشاچی جلوه می کند. ورزشکار پیروز ممکن است احساس کند از خانواده، حریف و تماشاچی(مردم؟) دور شده است که این تصور، احساس اضطراب و خجالت شدید به همراه می آورد. اضطراب وخجالت مانع کارایی می شوند. تناقض های ناشی از پیروز شدن، یعنی احساس دور شدن از خانواده یا از دست دادن آن ریشه در کودکی دارد؛ چون همیشه در کودکی به ما می گویند: «همیشه با مامان باش ودستش را ول نکن.» بازی کردن در حضور تماشاگر، هیجان شدید خودنمایی را به دنبال دارد. به دنبالش ممکن است احساس خجالت بیاید که در خط قرمز های ذهنی ریشه دارد؛ یعنی احساسی که به طور معمول بر اثر انجام یک عمل زشت در حضور دیگران (زشت از نظر عرفی یا شرعی) به وجود می آید. این خط قرمزهای ذهنی در کودکی شکل می گیرند.

بعضی از ورزشکاران از پیروز شدن وحشت دارند چون پیروز شدن یعنی برتربودن از دیگران. برای بعضی ها برتری به معنای خودخواهی وزیاده خواهی است. وحشت از موفقیت در ورزشکاران مونث بیشتر است. بچه های طبقه ی پایین جامعه که ستاره، مشهور یا پولدار می شوند، تصور می کنند از خانواده خود جلو زده اند و دچار احساسات ناخوشایند می شوند. به همین دلیل است که اغلب این ها دوست دارند برای پدر و مادرشان یک چیز مهم، بعنوان مثال خانه بخرند. به همین ترتیب موفقیت موجب احساس گناه می شود. این احساس گناه ناخدآگاهانه است ولی مانعی بزرگ محسوب می شود.  اگر کسی در کودکی صاحب اعتماد به نفس شده باشد، در بزرگسالی توان مقابله با فشارهای ورزش را دارد. ولی یک «خودِ» ضعیف زیر فشار شدید خورد می شود. ورزشکاری که خود انگاره ای ضعیف دارد به محض برخوردن به مشکل، عصبانی و ناامید میشود. وقتی فشار مسابقه از حد تحمل خارج شود، خرد شدن «خود» جنونی موقت ایجاد می کند.

وقتی ورزشکاری یک بار خیلی عالی عمل می کند و دیگر هرگز به این سطح از کارایی نمی رسد علت، همین خردشدن است. خاطره ی این فشار و به مخاطره افتادن تمامیت «من» چنان احساس خطرناکی است که ورزشکار دلش نمی خواهد هرگز به آن نقطه برسد.پس تا متوجه می شود به نقطه موردنظر نزدیک شده است پا پس می کشد.فرو ریختن حصارهای «من» زیر فشار،ذهن را بهم می ریزد. در ورزش ،به هم ریختن ذهن را متوقف شدن می گویند. بسیاری از ورزشکاران ناخودآگاهانه در این وضعیت افسرده می شوند. ورزشکار هر کاری می کند تا از زیر بار این فشار درآید و اغلب به واکنش های دفاعی متوسل می شود. بسیاری سعی می کنند از کاری که می کنند لذت ببرند تا دچار جنونی که به آن اشاره شد، نشوند.اغلب به دخترها یاد می دهند که زن نباید خشن باشد. دختران چنانچه وارد عرصه ی ورزش شوند، سر دوراهی زن ماندن یا قهرمان شدن گیر می کنند. این تناقض کارایی را کاهش و ورزشکاران را به سمت باختن غیرمستقیم امتیاز گرفتن سوق می دهد. امتیاز غیر مستقیم گرفتن یکی از مفاهیم معمول روانکاوی است که از علائم تداوم روانی مشکلات محسوب می شود. ریشه ی آن همان ریشه ی باختن عمدی در ورزش است. باختن مسیری بسیار هموار برای غیر مستقیم امتیاز گرفتن است؛ یعنی می بازد و مورد محبت ،توجه و حمایت شدید قرار می گیرد. خلاصه اینکه آسیب دیدن و بعد ترس از باختن چیزهایی عادی هستند وفقط بادقت وقدم به قدم می توان آن را درمان کرد. این مشکلات ریشه های عمیق دارند و رفتار درمانی فایده ای در برطرف کردن آنها ندارد ورزشکاری که شخصیتی خودشیفته دارد احساس گناه می کند، خجالتی است یا اضطراب (اضطراب دورشدن) در وجودش لانه کرده، به روانکاوی نیازمند است.در چنین مواقعی ازطریق حمایت بلند مدت، اصلاح خود انگاره وتقویت«من» می توان در راه درمان قدم برداشت.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: